Met Nederlands pensioen in Frankrijk! 

Hoe zit het nou precies met de belastingen en sociale verzekeringen? 

Veel Nederlanders dromen ervan om met hun pensioen te gaan leven als God in Frankrijk. Dat is zeer begrijpelijk, maar er zal toch ook even goed bekeken moeten worden waar de pensionado sociaal verzekerd is en waar belasting betaald moet worden.

In dit artikel beperken we ons tot twee situaties:

De ‘echte' pensionado in Frankrijk die enkel pensioen heeft opgebouwd in Nederland en de expat die zowel in Nederland als in Frankrijk pensioen heeft opgebouwd.
 
De volgende situaties worden niet besproken in dit artikel, zoals:

• een inwoner van Frankrijk die pensioen uit Nederland en (bijvoorbeeld) België ontvangt (deze persoon is overigens sociaal verzekerd in het land waar hij/zij de meeste jaren onderworpen is geweest aan het sociale zekerheidssysteem, mits daar op basis van lokale wetgeving een verzekeringsplicht bestaat) en
• personen die naast een pensioen uit de Europese Unie ook een pensioen ontvangt uit een land buiten de Europese Unie.

Sociale zekerheid

Enkel Nederlands pensioen:
De pensionado, die enkel pensioen heeft opgebouwd in Nederland, is sociaal verzekerd in Nederland (verdragsgerechtigde) en zal over de AOW en aanvullend bedrijfspensioen Nederlandse sociale zekerheidspremies moeten afdragen, de zogenaamde CAK bijdrage. In Frankrijk betaalt men in dit geval geen sociale verzekeringspremies over het pensioen.
Om aanspraak te kunnen maken op de Franse ziektekostenverzekering zal een formulier E 121 (S-1 verklaring) moeten worden aangevraagd bij het CAK (Centraal Administratie Kantoor) in Nederland. Hiermee kan de pensionado zich inschrijven bij het Franse ziekenfonds de CPAM (Caisse Primaire d’Assurance Maladie) van zijn woonplaats om een carte vitale te verkrijgen. Het is aan te raden om een aanvullende Franse ziektekostenverzekering (mutuelle) af te sluiten bij een verzekeraar - zie bijvoorbeeld www.cmunf.fr.
Voor vakanties buiten Frankrijk in de Europese Unie (waaronder Nederland) is het aan te raden om een EHIC verklaring aan te vragen bij het CAK, in aanvulling op de normale reisverzekeringen. Hiermee krijgt men in de EU noodzakelijke zorg bij tijdelijk verblijf buiten Frankrijk. Ook wordt deze steeds meer gebruikt voor zorg naar keuze in Nederland, zie ook artikelen Zorg op deze website, zoals https://www.fanf.fr/informatie/voor-leden/infotheek/29-gebruik-european-health-insurance-card-ehic-verbeterd (alleen voor ingelogde gebruikers).

Frans én Nederlands pensioen:
Op basis van het Europese recht is het niet mogelijk om zowel in Nederland en in Frankrijk sociaal verzekerd te zijn. De expat die zowel in Nederland als in Frankrijk pensioen heeft opgebouwd is sociaal verzekerd in Frankrijk op basis van de Europese verordening voor sociale zekerheid 883/2004. Men moet niet vergeten om het CAK in Nederland hierover te informeren om ervoor te zorgen dat geen Nederlandse sociale zekerheidspremies worden ingehouden  - zie hieronder ook in de paragraaf inkomstenbelasting de opmerkingen voor de aanvraag vrijstellingsverklaring voor loonbelasting en/of premie volksverzekeringen. Ook voor deze groep is het aan te raden om een aanvullende Franse ziektekostenverzekering af te sluiten bij een verzekeraar.
 
Op het Franse pensioen worden er automatisch Franse sociale verzekeringspremies ingehouden door de uitkeringsinstanties. Via de Franse aangifte inkomstenbelasting moet het Nederlandse pensioen (AOW en bedrijfspensioen) niet enkel worden aangegeven op het formulier 2047 op pagina 1 onder punt 1 paragraaf 12, maar ook op pagina 4 onder punt 9 vakje 8TV en in paragraaf 8 van het 2042C formulier. Door dit te doen zullen er ook 9,1% Franse sociale zekerheidspremies worden betaald via de Franse aanslag inkomstenbelasting, te weten:
-8,3 % CSG (waarvan 5,9% direct aftrekbaar door het af te trekken van het bedrag in vakje 1AM op het 2042 formulier en op het formulier 2047 op pagina 1 onder punt 1 paragraaf 12)
-0,5% CRDS

-0,3% CASA
 
Indien het totale pensioen inkomen lager is dan EUR 38 058 (2024) voor een getrouwd koppel of lager is dan EUR 24 812 (2024)  voor een alleenstaande, dan is het CSG % lager (vakje 8TH of 8TX van het 2047 en 2042C formulier)
 
Overigens hoeft het Nederlands ambtenarenpensioen niet te worden aangegeven in het vakje 8TV van het 2047 belastingformulier.

Tenslotte, theoretisch gezien is de assurance maladie ook verschuldigd. Het lijkt er echter op dat op dit moment geen systeem bestaat om dit te innen op buitenlandse pensioenen.

Inkomstenbelasting

Op basis van het belastingverdrag tussen Nederland en Frankrijk is de Nederlandse AOW en het aanvullend bedrijfspensioen belast in Frankrijk. In de Franse aangifte inkomstenbelasting moet het Nederlandse pensioen worden aangegeven op het formulier 2047 op pagina 1 onder punt 1 paragraaf 12 (en op het formulier 2042 op pagina 3 onder punt 1 vakje 1AM). Omdat in Frankrijk betaalde sociale premies verminderd worden van het belastbare inkomen, zijn de hier op te geven bedragen die na aftrek van het bedrag van de betaalde CAK bijdrage.

Het ambtenaren pensioen, zoals het ABP pensioen, is echter belast in Nederland op basis van het belastingverdrag. Ondanks het feit dat er een niet-inwoner inkomstenbelastingaangifte in Nederland moet worden ingediend, zal het ambtenarenpensioen toch aangegeven moeten worden in de Franse aangifte op het 2042C formulier in het vakje 1AH op pagina 1 (na aftrek van de CAK bijdrage en de Nederlandse inkomstenbelasting). Het ambtenarenpensioen wordt dan meegenomen in de belastinggrondslag, maar er wordt voorkoming van dubbele belasting gegeven tegen het gemiddelde franse tarief (“ taux effectif” = belastingvrijstelling op basis van de evenredigheidsmethode).
 
De Nederlandse pensioeninstellingen en het CAK moeten geïnformeerd worden om geen Nederlandse inkomstenbelasting en/of geen Nederlandse sociale premies in te houden. Vaak vragen ze een vrijstellingsverklaring van de Nederlandse belastingdienst in Heerlen.

Er zijn de volgende situaties denkbaar:
Enkel Nederlands pensioen
In dit geval zal er een vrijstellingsverklaring moeten worden aangevraagd voor de Nederlandse inkomstenbelasting (behalve voor ambtenarenpensioen) en niet voor de Nederlandse sociale premies.
Frans én Nederlands pensioen:
In dit geval zal er een vrijstellingsverklaring moeten worden aangevraagd voor de Nederlandse inkomstenbelasting (behalve voor ambtenarenpensioen) en ook voor de Nederlandse sociale premies (ook voor ambtenarenpensioen).

De procedure om de vrijstellingsverklaring voor loonbelasting en/of premie volksverzekeringen te verkrijgen is al volgt:
 Eerste stap: stuur de verklaring belastingplicht woonland naar het belastingkantoor in Frankrijk voor stempel + handtekening.
 Tweede stap: stuur deze na ontvangst samen met de vrijstellingsverklaring voor loonbelasting en/of premie volksverzekeringen naar het belastingkantoor in Heerlen.
 
Ziehier de link waar je deze formulieren kunt downloaden.

• illustratie is rechtenvrij van Internet